ประเพณีทำบุญข้าวหลามที่จังหวัดระยอง มีสืบต่อกันมายาวนานจนไม่มีใครบอกได้ว่ามีที่มาที่ไปอย่างไร เพราะเป็นการทำบุญตามความเชื่อจนกลายเป็นประเพณีสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่นมาเรื่อยจนถึงปัจจุบัน
หลายชุมชนในระยอง เมื่อถึงเดือน 3 ของทุกปีก็จะเตรียมงานบุญ “เผาข้าวหลาม” เดิมทีจะจัดพร้อมกันในวันขึ้น 3 ค่ำ เดือน 3 แต่เนื่องจากบางปีจำนวนพระสงฆ์ไม่เพียงพอ บางชุมชนจึงเลือกเอาวันพระขึ้น 8 ค่ำแทน
เราลองไปดูประเพณีดังกล่าวที่ชุมชนหนองแฟบและสำนักมะม่วงทอง ว่าบุญข้างหลาวปีนี้จัดได้ยิ่งใหญ่อย่างไรบ้าง
บุคคลที่จะมาให้รายละเอียดคือ “คุณยายโปรย ประจง” ที่เรียกได้ว่าอาวุโสสุดในสำนักมะม่วงทอง ชุมชนหนองแฟบ มีอายุอานามปาเข้าไป 89 ปี คุณยายเล่าเรื่องราวให้เราฟังอย่างน่าสนใจว่า
“บุญข้าวหลาม ฉันเกิดมาฉันก็เห็นเขาทำกันอย่างนี้แล้วทั้งจังหวัด ส่วนมาจะทำในวันขึ้น 3 ค่ำ เดือน 3 ในวันนั้นจะไม่มีการทำอะไรเลย กิจกรรม การงานหยุดหมด ไม่ว่าจะเป็นซ่อมบ้าน ยกบ้านใหม่ โบราณถือว่าเป็นวันของผี คือวันปล่อยผี เหมือนผีเขารอรับส่วนบุญอยู่ ทุกคนอยู่ที่วัดทำบุญอย่างเดียว”
ในการทำบุญดังกล่าวจะมีการเผาข้าวหลามก่อน 1 วัน โดยกลางคืนชาวบ้านจะนิมนต์พระสงฆ์มาสวดเจริญพระพุทธมนต์ ก่อนพิธีทำบุญในวันรุ่งขึ้นจะเริ่ม นอกจากการถวายข้าวหลามและอาหารคาวหวานแด่พระสงฆ์แล้ว สิ่งที่ถือเป็นไฮไลท์สำคัญในพิธี คือ จะจัดรถ หรือเรือขนาดเล็กสำหรับใส่อาหารคาวหวานและจตุปัจจัยตามกำลังศรัทธา รวมทั้งก้านมะยมที่ผ่านการปัดเป่าตามร่างกายผู้เข้าร่วมพิธี เพื่อนำสิ่งไม่ดีออกไปจากตัวเรา เมื่อวางก้านมะยมในเรือซึ่งเป็นการรวมตัวสิ่งไม่ดีทั้งหลายแล้วก็จะมีการจุดประทัดก่อนจะมีคนลากเรือไปไว้ตามสี่แยก และลากลงทะเลต่อไป
“ที่อื่นไม่รู้ทำกันอย่างไร แต่ที่นี่ทำกันอย่างนี้ สมัยฉันสาวๆ ก็เห็นทำกันอย่างนี้ เกิดมาก็เห็นแบบนี้ คงทำตั้งแต่ ปู่ ย่า ตา ยายมาแล้ว” คุณยายเปรยย้ำถึงประเพณีเผาข้าวหลามที่สำนักมะม่วงทอง
ชุมชนหนองแฟบเป็นอีแห่งหนึ่งที่จัดงานสืบสานประเพณีบุญเผาข้าวหลามโดยมีภาคธุรกิจเอกชนเข้ามาร่วมสนับสนุนการจัดงานผิดกับเมื่อก่อนที่การทำบุญข้าวหลามจะทำเฉพาะชาวบ้าน เมื่อเอกชนเข้ามาช่วยกันสนับสนุนจึงกลายเป็นงามแข่งขันประกวดข้าวหลามอร่อยและกินจุซึ่งจัดมาแล้ว 2 ครั้ง โดยในปีนี้มีผู้เข้าชิงทั้งหมด 8 ทีม ด้วยกัน และท้ายที่สุดทีมจากสำนักมะม่วงทองก็เป็นฝ่ายชนะข้าวหลามอร่อย
“บุญเผาข้าวหลาม” ประเพณีอันดีงามของชาวระยองเมืองเศรษฐกิจอุตสาหกรรมที่มีวัฒนธรรมประเพณีดีงาม ที่จัดขึ้นในช่วงเดือน 3 ของทุกปี บางแห่งเลือกเอาขึ้น 3 ค่ำ บางแห่งเลือกวันพระขึ้น 8 ค่ำ บางแห่งเลือกจัดกลางทุ่งนา แต่บางแห่งเลือกจัดพิธีที่วัด ผู้สนใจสามารถแวะไปเที่ยวและชิมของดีรสอร่อยของชาวระยองอย่าง “ข้าวหลาม” ได้ในช่วงเวลาดังกล่าว
ผู้เขียน
หัวข้อ: “บุญเผาข้าวหลาม” ประเพณีเก่าแก่ชาวระยอง (อ่าน 3120 ครั้ง)