พลับพลา
ต้นพลับพลามีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Microcos tomentosa Sm. อยู่ในวงศ์ TILIACEAE มีชื่อไทยเรียกต่างกันไปอีกหลายที่ เช่น กะปกกะปู สากกะเบือดง สากกะเบือละว้าหมากหอม ลาย พลา คอม กอม (ภาคเหนือ), คอมส้ม ก้อมส้ม (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ),
พลองส้ม คอมเกลี้ยง (ภาคตะวันออก), มลาย (ภาคตะวันออกเฉียงใต้) พลับพลา ขี้เถ้า (ภาคกลาง),
จือมือแก (มลายู-ภาคใต้), น้ำลายควาย พลาขาว พลาลาย (ภาคใต้)
ลักษณะทั่วไป เป็นไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูงได้ถึง 20 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลมทึบเปลือกสีน้ำตาลปนเทา แตกล่อนเป็นสะเก็ดบางๆ ใบ เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่กลับ มีขนสากทั่วไป ปลายใบหยักคอดเป็นติ่งสั้นหรือเว้าแหว่งเป็นริ้ว โคนใบมน ช่อดอก มีสีเหลือง ออกตามง่ามใบและปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีอย่างละ 5 กลีบ ผล
รูปร่างกลมหรือรูปไข่กลับ ผิวของผลมีขนทั่วไป เมื่อสดสีเขียว เมื่อแก่สีดำ
ออกดอกเดือน เม.ย.-พ.ค. และติดผลตั้งแต่เดือน มิ.ย.-ธ.ค.
พลับพลาขึ้นในป่าผสมผลัดใบ ป่าดิบแล้ง และป่าดิบชื้น เวลาคนเดินป่าแล้วถูกพิษของยางน่อง ก็นำเปลือกของพลับพลานี้เองมาใช้แก้พิษ นอกจากในป่า ยังสามารถนำพลับพลามาปลูกได้ทั่วไป เพราะเป็นพืชที่แข็งแรง ดูแลรักษาง่าย ผลเป็นอาหารของนกได้คนโบราณใช้แก่นของพลับพลามาผสมกับแก่นของโมกหลวง ลำต้นกำแพงเจ็ดชั้น ลำต้นสบู่ขาวลำต้นพลองเหมือด แก่นจปา และคำต้นคำรอก ต้มน้ำดื่มแก้หืดได้ด้วยครับ
แต่..สำหรับเด็กบ้านนอก(เช่นลุงชัยเป็นต้น) แล้ว มันคืออาหารโปรดยามเมื่อออกไปเลี้ยงวัว กลางทุ่ง และยังเป็นส่วนประกอบ ของอาวุธ(ของเล่น)ชนิดหนึ่ง นั่นคือ
"ฉับโผง" ฉับโผง เป็นชื่อการเล่นชนิดหนึ่งของภาคใต้ที่นำเอาลูกพลา (พลับพลา)มายัดใส่กระบอกไม้ไผ่ด้วยการตีๆๆๆๆ แล้วใช้ไม่ไผ่ที่เหลาไว้อย่างดี ยัดลงไปแล้ว ยิง จะมีเสียงดังโผงงงงงงงงงงงง เป็นที่สนุกสนาน ส่วนใหญ่ จะเป็นการเล่นของเด็กๆ(ผู้ชาย) ที่อยู่ในเขตรอบนอกของเมือง ที่ยังคงมีต้นพลับพลา (ต้นพลา) ซึ่งเป็นวัสดุหลักในการนำมาทำกระสุน ของเล่นชนิดนี้จะเล่นได้เฉพาะในช่วงที่ต้นพลับพลาออกลูก หรือบางคนหัวใส จะใช้กระดาษชุบน้ำให้ยุ่ย แล้วนำมายัดกระบอกไม้ไผ่ แทนกระสุนลูกพลับพลา
วัสดุในการทำฉับโผง
1. กิ่งไม้ไผ่ที่มีรู
2. ไม้ไผ่แห้งเหลาเท่าขนาดรู
3. ลูกพลา (ฉับพลา) หรือ กระดาษชุบน้ำ สำหรับเป็นลูกกระสุน
วิธีทำ
1. ตัดไม่ไผ่ให้มีรูทั้งสองด้าน
2. นำไม้ไผ่แห้งมาเหลาให้เท่าขนาดรู พร้อมทำด้ามจับ เพื่อเป็นไม้กระทุ้ง
3. ใส่กระสุน แล้วกระทุ้งให้เกิดแรงดัน แล้วเล็งไปที่ต้องการ จะมีเสียงดัง...สนุกมากครับ
นี่คือกระบอกฉับโผง (คือส่วนของไม้ไผ่ป่าที่มีรูเปิด หัวท้าย) ส่วนด้ามจะเป็นไม้ไผ่ ยัดด้วยกิ่งไม้ไผ่แข็ง เป็นไม้กระทุ้ง
สีเขียวๆนี่คือลูกพลา (พลับพลา)ไว้เป็นกระสุน ส่วนลูกสุก จะสีดำๆ รสชาติหวาน
ขั้นตอนการยัดกระสุนลงกระบอก
ท่ายิงฉับโผง โดนใครเข้าแล้ว จะเจ็บๆ แสบๆ เด็กผู้ชายจะชอบใช้เป็นอาวุธ ต่างปืน ใช้เล่น ตำรวจจับโจร ประมาณนี้ นี่คือวิถีชีวิตของเด็กสมัยก่อน กิน เล่น หาได้ในรอบๆตัว ใครมีประการณ์ด้านนี้ ลงเวปมาบอกกล่าวกันบ้าง เพื่อทบทวนความทรงจำกันนะครับ...ความสุข สร้างได้จาก ธรรมชาติรอบกาย
อ่านมาถึงตรงนี้แล้ว ถ้าใครจะเล่นคำเสียหน่อย ปลูกต้นไม้ชนิดนี้ไว้ไม่ใกล้ไม่ไกลก็มี ”พลับพลา” เป็นของตัวเองได้แล้ว แหม... ใครฟังคงนึกอิจฉาขึ้นมาทันที
ขอขอบคุณบางภาพและข้อมูลจากpostjung.com
ขอขอบคุณนายแบบจำเป็น
ขอขอบคุณ อ.ชาติ...ผู้สอนการวางภาพ
ขอขอบคุณความเป็นเด็กบ้านนอก ที่ได้มีประสพการณ์จากสิ่งเหล่านี้
ผู้เขียน
หัวข้อ: พลับพลา - ผลไม้ป่า ชายทุ่ง 1 (อ่าน 13360 ครั้ง)