มะเม่า
...วันนี้ขอนำ..ผลไม้ชายทุ่งอีกต้นมาฝากเพื่อนๆชาวบ้านเพลงไทย(ที่เคยอยู่บ้านนอก) ทุกท่านใ้ห้ได้ย้อนระลึกถึงความทรงจำดีๆ ในอดีตมาเล่าสู่กันฟัง ใครมีประสพการณ์เกี่ยวข้องก็นำมา"โส" กันนะครับ
ชื่อเครื่องยา มะเม่า
ชื่ออื่นๆขะเม่าผา เม่าไข่ปลา เม่าทุ่ง มังเม่า เม่าตาควาย เม่าสร้อย มะเม่าข้าวเบา
ชื่อวิทยาศาสตร์
Antidesma ghaesembilla Gaertn.
ชื่อพ้อง
Antidesma acidum Retz., Antidesma pubescens Roxb., Antidesma paniculatum Willd., Antidesma vestitum Presl.
ชื่อวงศ์
Euphorbiaceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้ยืนต้น หรือไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงได้ถึง 20 เมตร เปลือกต้นสีน้ำตาลเทา แตกเป็นสะเก็ดเล็กๆ กิ่งอ่อนและยอดอ่อน มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาล ใบเดี่ยว เรียงสลับ ในระนาบเดียวกัน แผ่นใบกว้างรูปไข่ถึงรูปรี กว้าง 3.5-4.5 เซนติเมตร ยาว 5-7 เซนติเมตร ปลายมนกลมหรือเป็นติ่งแหลมเล็กน้อย โคนมนกลมถึงหยักเว้า ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน หรือมีขนเล็กน้อยตามเส้นใบและด้านหลังใบ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษถึงกึ่งหนาคล้ายแผ่นหนัง มีขนสั้นนุ่มถึงเกลี้ยงทั้งสองด้าน เส้นแขนงใบข้างละ 5-8 เส้น เส้นใบย่อยแบบร่างแหชัดเจน ก้านใบยาว 0.5-1 เซนติเมตร มีขนประปรายถึงหนาแน่น หูใบรูปลิ่มแคบ ยาว 4-6 มิลลิเมตร ร่วงง่าย ดอกออกเป็นช่อแบบช่อเชิงลด ตามซอกใบใกล้ยอดและปลายกิ่ง ยาว 1-2 เซนติเมตร แยกเพศอยู่ต่างต้น ดอกมีขนาดเล็กมาก มีดอกย่อยจำนวนมาก สีเขียว ขนาดเล็ก ดอกเพศผู้มีช่อดอกยาว 4-6 เซนติเมตร แกนช่อมีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลแดง ใบประดับรูปใบหอก ยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร มีขนสั้นนุ่ม ดอกเพศผู้ยาว 2-3 มิลลิเมตร ไม่มีก้าน กลีบเลี้ยง 4-6 กลีบ แยกจากกัน รูปคล้ายสามเหลี่ยมถึงรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 1.5 มิลลิเมตร ปลาแหลมถึงมน ผิวด้านนอกมีขนสั้นนุ่ม ด้านในเกลี้ยง ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้มี 4-6 อัน ยาวประมาณ 2 มิลลิเมตร ก้านชูอับเรณูสีขาว มีขน อับเรณูมี 2 พู ค่อนข้างกลม สีขาว มีเกสรเพศเมียที่เป็นหมัน รูปกรวยกลับ มีขนสั้นนุ่ม ปลายเกสรเพศเมียแยกเป็น 3 แฉก ช่อดอกยาว 2-3 เซนติเมตร แกนช่อมีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลแดง ใบประดับรูปใบหอก ยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร มีขนสั้นนุ่ม ดอกเพศเมียยาว 1.5-2 มิลลิเมตร ก้านดอกย่อยยาวได้ถึง 1 มิลลิเมตร กลีบเลี้ยง 5-6 กลีบ แยกจากกัน รูปคล้ายสามเหลี่ยม ยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร ปลายแหลม ผิวด้านนอกมีขนสั้นนุ่ม ด้านในเกลี้ยง รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปไข่หรือกลม มีขนสั้นนุ่ม มี 1 ช่อง มีออวุล 2 เม็ด ผลเป็นช่อ ช่อผลยาว 4-7 เซนติเมตร ค่อนข้างกลมหรือรี ขนาดเล็ก เส้นผ่านศูนย์กลาง 4 มิลลิเมตร ผิวมีขน ผนังชั้นในแข็ง ผลอ่อนสีขาว ผลสุกมีสีแดงคล้ำถึงดำ เมล็ดขนาดเล็ก 1-2 เมล็ด พบตามป่าเต็งรัง ที่โล่งลุ่มต่ำ ป่าละเมาะ เรือกสวนทั่วไป และป่าพรุ ออกดอกราวเดือนกันยายนถึงธันวาคม ใบอ่อนและผลดิบใช้ปรุงอาหารให้มีรสเปรี้ยว ผลสุกมีรสเปรี้ยวรับประทานได้
ต้นมะเม่า
ใบและลูกมะเม่าอ่อน
ลูกมะเม่าสุก
...นี่คือไม้ชายทุ่งอีกชนิดหนึ่ง ที่เป็นที่พึ่งของเด็กบ้านนอก..ยามหิวกระหาย อ่อนล้า..จาการวิ่งเล่น ปีนป่าย ไปตามประสาคนวัยซน..ปัจจุบัน มีการส่งเสริมให้มีการแปรรูป ไม่ว่า จะเป็นน้ำมะเม่าพร้อมดื่ม หรือ ไวน์ และแยม ทำให้มีการส่งเสริม ปลูกเพิ่มมาก ขึ้น นับได้ว่าเป็นไม้ป่าอีกพันธ์หนึ่งที่ไม่สูญหายไปจากธรรมชาติ..ทำให้พอเห็นต้นได้คลายความคิดถึงอดีตยามเยาว์วัย
ลูกมะเม่าแปลงร่างแปรรูป
ขอบคุณข้อมูลจากวิกิพีเดียและความทรงจำที่ยังพอมี
ขอขอบคุณภาพจาก
www.PHARGARDEN.COMขอขอบคุณ อ.ชาติ...ผู้ฝึกสอนการวางภาพ
ขอขอบทุกท่านที่แวะเวียนเข้ามาอ่าน
